در دنیای مدرن خودروها، تعمیر و نگهداری به یک علم پیچیده تبدیل شده است. یکی از ابزارهای کلیدی در این حوزه، دستگاه دیاگ است که به طور قابل توجهی روند عیب یابی خودروها را تسهیل کرده است. در این مقاله، به بررسی دستگاه دیاگ، کاربردهای آن و نحوه عملکرد آن خواهیم پرداخت.
دستگاه دیاگ چیست؟
دستگاه دیاگ، که به عنوان ابزار عیب یابی خودرو نیز شناخته میشود، ابزاری است که برای شناسایی و تحلیل مشکلات در سیستمهای مختلف خودرو مورد استفاده قرار میگیرد. این دستگاهها با اتصال به کامپیوتر خودرو، اطلاعات مربوط به ایرادات سیستمهای مختلف از جمله موتور، سنسورها، گیربکس و سیستمهای برقی را جمعآوری و تحلیل میکنند.
تاریخچه و تکامل دستگاه دیاگ
در گذشته، تعمیرکاران برای شناسایی مشکلات خودرو مجبور بودند که کل موتور را باز کنند. اما در دهه ۸۰ میلادی، با پیشرفت تکنولوژی، شرکتهای خودروسازی به فکر ایجاد یک راهکار جدید برای شناسایی مشکلات بدون نیاز به باز کردن سیستم موتور افتادند. نتیجه این تلاشها، توسعه کامپیوترهای خودرو بود که به سیستمهای مختلف خودرو متصل شده و مشکلات را شناسایی و به حافظه خود میسپردند. این فناوری نه تنها روند عیبیابی را سریعتر و دقیقتر کرد، بلکه به بررسی وضعیت آلایندگی خودروها نیز کمک کرد.
انواع دستگاه دیاگ خودرو
دستگاههای دیاگ خودرو به دستههای مختلفی تقسیم میشوند که هرکدام ویژگیها و کاربردهای خاص خود را دارند. در این بخش به معرفی انواع مختلف دستگاههای دیاگ، قابلیتها و کاربردهای آنها خواهیم پرداخت.
۱. دیاگهای ساده و عمومی
دستگاههای دیاگ ساده و عمومی، به عنوان ارزانترین و ابتداییترین نوع دیاگ در بازار شناخته میشوند. این دستگاهها برای مصارف خانگی و شخصی مناسب هستند و از قابلیتهای محدودی برخوردارند. ویژگیهای اصلی دیاگهای ساده شامل:
- خواندن کدهای خطا: این دستگاهها قادر به شناسایی و نمایش کدهای خطای موجود در سیستمهای مختلف خودرو هستند.
- پاک کردن کدهای خطا: توانایی پاک کردن کدهای خطا پس از رفع مشکل.
- بررسی پارامترهای ساده موتور: این دستگاهها میتوانند پارامترهای اساسی موتور را بررسی کنند، اما قادر به ارائه تحلیلهای پیچیدهتر نیستند.
۲. دیاگهای تخصصی و پیشرفته
دستگاههای دیاگ تخصصی و پیشرفته با قابلیتهای گستردهتری نسبت به دیاگهای ساده طراحی شدهاند. این دستگاهها برای عیب یابی دقیق و تخصصی سیستمهای مختلف خودرو به کار میروند. ویژگیهای اصلی دیاگهای تخصصی شامل:
- عیبیابی دقیق سیستمهای مختلف خودرو: توانایی شناسایی و تحلیل مشکلات در سیستمهای پیچیده خودرو از جمله موتور، گیربکس و سیستمهای برقی.
- برنامهریزی و تنظیمات ECU: قابلیت برنامهریزی و تنظیمات ECU (واحد کنترل موتور) برای بهینهسازی عملکرد خودرو.
- تست عملگرها و سنسورها: توانایی تست و بررسی عملکرد عملگرها و سنسورهای مختلف خودرو.
۳. دیاگهای مولتی برند
دستگاههای دیاگ مولتی برند به طور ویژه برای تعمیرکاران و مراکز تعمیراتی که با خودروهای مختلف سروکار دارند طراحی شدهاند. این دستگاهها از چندین پروتکل ارتباطی مختلف پشتیبانی میکنند و قابلیت استفاده در خودروهای مختلف از برندهای گوناگون را دارند. ویژگیهای اصلی دیاگهای مولتی برند شامل:
- پشتیبانی از چندین پروتکل ارتباطی: امکان ارتباط و عیبیابی در خودروهای مختلف با پروتکلهای متفاوت.
- مناسب برای تعمیرکاران حرفهای: ابزار مناسبی برای تعمیرکاران و مراکز تعمیراتی که با انواع برندهای خودرو سروکار دارند.
۴. دیاگهای مخصوص هر برند خودرو
این دستگاهها به طور خاص برای عیب یابی ماشینهای یک برند خاص طراحی شدهاند و معمولاً توسط نمایندگیهای مجاز آن برند استفاده میشوند. ویژگیهای اصلی دیاگهای مخصوص هر برند شامل:
- سازگاری کامل با سیستمهای کامپیوتری برند: این دستگاهها به طور کامل با سیستمهای کامپیوتری خودروهای آن برند سازگار هستند.
- عیبیابی دقیق و تخصصی: قابلیت ارائه تحلیلهای دقیقتر و تخصصیتر برای خودروهای برند خاص.
۵. دیاگ پرتابل (قابل حمل)
دستگاههای دیاگ پرتابل، که به عنوان دیاگهای قابل حمل نیز شناخته میشوند، گزینهای مناسب برای تعمیرکاران سیار و امداد خودروها هستند. ویژگیهای اصلی دیاگهای پرتابل شامل:
- قابل حمل بودن: امکان استفاده از دستگاه در موقعیتهای مختلف و در محلهای مختلف.
- تامین انرژی از باتری: این دستگاهها با استفاده از باتری کار میکنند و نیازی به منبع تغذیه ثابت ندارند.
- نمایش اطلاعات بر روی صفحه نمایش: ارائه اطلاعات مربوط به خودرو بر روی صفحه نمایش دستگاه.
۶. دیاگ لپتاپی (ثابت)
دستگاههای دیاگ لپتاپی به یک لپتاپ برای عملکرد صحیح نیاز دارند و به طور معمول برای استفاده در تعمیرگاهها و مراکز تعمیراتی مناسب هستند. ویژگیهای اصلی دیاگهای لپتاپی شامل:
- نیاز به لپتاپ: این دستگاهها نیاز به یک لپتاپ برای راهاندازی و استفاده از برنامههای مختلف دارند.
- معایب: مشکلاتی مانند خراب شدن لپتاپ، هزینههای بالای تعمیر و مشکلات اتصال ضعیف ممکن است وجود داشته باشد.
۷. دیاگ تبلتی یا موبایلی
دستگاههای دیاگ تبلتی یا موبایلی به دلیل استفاده از تبلت یا تلفن هوشمند برای برقراری ارتباط، گزینه مناسبی هستند. ویژگیهای اصلی دیاگهای تبلتی شامل:
- استفاده از تبلت یا موبایل: نیازی به تهیه تبلت جداگانه نبوده و از دستگاههای موجود برای ارتباط استفاده میشود.
- معایب: مشکلاتی مانند سرعت اتصال پایین و جا ماندن دانگل بیسیم روی خودرو ممکن است وجود داشته باشد.
نحوه عملکرد دستگاه دیاگ
دستگاه دیاگ باید به درگاهی به نام OBD (On-Board Diagnostics) متصل شود که در اکثر خودروها در زیر کاپوت یا زیر داشبورد قرار دارد. در گذشته، این درگاهها پورتهای مخصوص خود را داشتند، اما امروزه بیشتر خودروها به نسخه ۲ OBD مجهز شدهاند که به دستگاههای مختلف قابل اتصال است.
پس از اتصال دستگاه دیاگ به پورت OBD، دستگاه شروع به خواندن کدهای کامپیوتر خودرو میکند. این کدها شامل اطلاعات مربوط به عملکرد سیستمهای مختلف خودرو هستند و میتوانند از طریق وایفای یا بلوتوث به کامپیوتر یا موبایل منتقل شوند. برای تجزیه و تحلیل این کدها، نیاز به نرمافزارهای مخصوص است که بر روی گوشی موبایل یا کامپیوتر نصب میشود.
موارد قابل شناسایی با دستگاه دیاگ
دستگاه دیاگ قادر است مشکلات مختلفی را شناسایی کند، از جمله:
- سرعت خودرو
- دور موتور
- گشتاور موتور
- وضعیت سنسورهای مختلف
- وضعیت سیستم برق خودرو
- وضعیت جعبه دنده
- وضعیت سیستم تهویه و کنترل آلودگی هوا
هزینه و زمان انجام دیاگ
هزینه دیاگ زدن خودرو معمولاً پایین است و برخی تعمیرکاران این خدمت را به صورت رایگان ارائه میدهند تا ایرادات خودرو را شناسایی و تعمیر کنند. دستگاههای دیاگ نیز قابل خریداری هستند و رانندگان میتوانند برای خودروهای خود یک دستگاه دیاگ شخصی داشته باشند.
نشانههای نیاز به دیاگ زدن
اگر خودرو شما با مشکلاتی مانند روشن شدن چراغهای هشدار، استارت ناقص، ریپ زدن، یا سوخت غیرعادی مواجه است، نیاز به دیاگ زدن برای شناسایی و رفع ایرادات آن وجود دارد.
نحوه کار با دستگاه دیاگ
- اتصال دستگاه: دستگاه دیاگ را به کابل خودرو متصل کنید و سوئیچ خودرو را باز کنید.
- انتخاب مشخصات خودرو: نام و مشخصات خودرو را در صفحه نمایش دستگاه انتخاب کنید.
- تحلیل کدها: دستگاه شروع به خواندن کدهای کامپیوتر خودرو کرده و نتایج را نمایش میدهد.
- پاک کردن خطاها: اگر دستگاه خطاهایی شناسایی کند، میتوانید آنها را پاک کرده و بررسی کنید که آیا مشکل حل شده است یا خیر.
چکیده مطلب
دستگاه دیاگ یکی از ابزارهای ضروری برای تعمیرکاران و مالکان خودرو است که به سرعت و دقت مشکلات خودرو را شناسایی و تحلیل میکند. با استفاده از این دستگاه، میتوان به راحتی مشکلات را شناسایی و رفع کرد و در نتیجه به بهبود عملکرد و دوام خودرو کمک کرد.
